حتماً تابه‌حال برای انتقال مبالغ مختلف به نرم‌افزارهای بانکی خود سری زده‌اید و به گزینه ساتنا و پایا برخورد کرده‌اید. هر کدام از این سامانه‌ها ویژگی‌های خود را دارند. تلاش می‌کنیم تا در این مقاله به‌طور خلاصه هریک از این سامانه‌ها را معرفی و تفاوت‌های آنان را بررسی کنیم.

تفاوت ساتنا و پایا در چیست؟

What is Difference Between Satna and Paya in Iran Banks

پیش از این در انزل وب به آموزش کامل گرفتن رمز دوم کارت بانکی و تغییر رمز از طریق اینترنت و همچنین ۶ روش فهمیدن شماره حساب متصل به کارت بانکی پرداخته شده است. در همین راستا امروز قصد داریم به بررسی معنی ساتنا و پایا و کاربردهای آن ها به عنوان دو سامانه پر کاربرد در بانکداری الکترونیکی بپردازیم.

ساتنا و پایا مخفف چیست؟

ساتنا مخفف سامانه تسویه ناخالص آتی است.   پایا نیز به معنای سامانه اتاق پایاپای الکترونیکی یا ACH می باشد.

تعریف هر دو سامانه ساتنا و پایا را می توان محصولاتی از بانکداری الکترونیک دانست که امکان واریز و انتقال وجه را از طریق اینترنت و بدون نیاز به مراجعه حضوری به بانک برای مشتریان فراهم می کنند. این دو سامانه در نگاه اول شاید بسیار شبیه به یکدیگر به نظر برسند. می توان گفت در واقعیت نیز به همین شکل است. ولی تفاوت هایی اندک بین این دو امانه وجود دارد که موجب تفاوت کلی آن ها در نوع کاربردشان شده است که در ادامه به این تفاوت ها اشاره ای خواهیم داشت.

ساتنا چیست؟

سامانه تسویه ناخالص آنی یا ساتنا سامانه‌ای الكترونيكي برای پرداخت‌های آنی است. این سامانه به‌صورت تکی و بدون دریافت کارمزد تراکنش‌های بین‌بانکی مدنظر شمارا پرداخت می‌کند. اگر قصد انتقال وجه با مبلغ بیش از صد و پنجاه میلیون ریال را دارید از طریق ساتنا اقدام کنید. این سامانه با سرعت و سادگی و البته درنهایت امنیت مبلغ موردنظر شمارا جابجا می‌کند.

مزایای ساتنا

ساتنا سریع است و به خاطر عدم محدودیت جغرافیایی, شما قادر هستید از هر شهری به شهر دیگر و از هر حسابی به‌حساب دیگر پول واریز کنید. خوشبختانه امکان صدور حواله اینترنتی نیز هم‌اکنون در بانک‌های ایران فراهم است و برای این کار فقط کافی است به بانک مبدأ خود و یا سامانه اینترنتی آن مراجعه کرده و حواله‌های خود را صادر کنید.

پایا چیست؟

این سیستم به افراد این امکان را می‌دهد تا تبادلات بین بانکی را به صورت الکترونیکی انجام دهند. رسالت این سامانه پردازش انبوهی از تراکنش‌های خرد بین بانکی برای انبوهی از مشتریان است. این سامانه امکان برداشت و واریز وجوه بین‌بانکی و بین حساب‌ها در یک بانک را فراهم می‌سازد.

واریز مستقیم

در این نوع پرداخت شما به‌عنوان مشتری، به بانک اجازه برداشت مبلغ یا مبالغی برای انتقال به‌حساب فرد یا افراد مختلف در بانک‌های مختلف یا بانک مبدأ را می‌دهید. این سامانه در پرداخت حقوق کارکنان و یا پرداخت اقساط بسیار کاربردی است، چراکه تنها یک‌بار در این سامانه مشخصات دریافت‌کننده را وارد کرده و مشخص می‌کنید هرماه چه مبلغی و در چه روزی به‌حساب چه کسی واریز شود. بدیهی است تا زمانی که انتقال پول صورت نگرفته، مبلغی از حساب شما کاسته نمی‌شود. این نوع پرداخت در مواردی مانند پرداخت بهای خدمات، پرداخت اجاره، پرداخت سود سهام، پرداخت دستمزد، پرداخت بهای کالا و ... بسیار محبوب و البته کاربردی است.

برداشت مستقیم

در این نوع پرداخت شما می‌توانید به‌عنوان بستانکار با فردی که به شما بدهکار است توافقی طرفینی تنظیم کنید. با ارائه این توافق، بانک در زمان‌هایی که شما اعلام کرده‌اید مبلغ مشخص‌شده را از حساب بدهکار برداشت و به‌حساب شما واریز می‌کند. این نوع پرداخت در مواردی مانند پرداخت مالیات و عوارض، پرداخت اقساط کالا، پرداخت اجاره مسکن، پرداخت حق بیمه و ... کاربردی است. البته برای برداشت مستقیم باید قبلاً قرارداد و یا تفاهم‌نامه‌ای میان بدهکار و بستانکار منعقدشده و به بانک تسلیم شود. بدهکار و بستانکار می‌توانند دو شخص حقیقی و یا حتی یک سازمان حقوقی باشند.

پایا امکان انتقال وجه گروهی را داراست و شما می‌توانید از طریق سامانه، انتقال وجه را برای تاریخ خاصی تنظیم کنید. زمان انتقال وجه در این سامانه به‌ حساب‌های متمرکز دیگر بانک‌ها حداکثر ۲۴ ساعت و به‌ حساب‌های غیرمتمرکز آن‌ها ۴۸ ساعت خواهد بود. علاوه بر توسعه، قدرت بخشی و سهولت بانکداری دیجیتال در ایران، این سامانه ویژگی‌های مثبت دیگری نیز دارد که از آن‌ها می‌توان به امکان استفاده از خدمات مالی بصورت حضوری و همچنین با انواع و اقسام دستگاه های دیجیتال اشاره کرد. این بدان معناست که شما برای استفاده از خدمات ساتنا و پایا هم می توانید به بانک مراجعه کرده و حواله کتبی پر کنید و هم می توانید در منزل یا محل کار خود با مراجعه به سایت بانک و یا با موبایل بانک خود براحتی چند کلیک خدمات خود را دریافت کنید.
حال که آشنایی مختصری با هریک از این سیستم‌ها داریم، به بررسی تفاوت‌هایشان می‌پردازیم.

تفاوت ساتنا و پایا

همان‌طور که گفتیم ساتنا سامانه تسویه ناخالص آنی است. جالب است بدانید سامانه پایا اساساً برای ارسال و دریافت پیام‌های مالی مبتنی بر شماره‌حساب بوده و درنهایت، جهت تسویه بین‌بانکی در هر تراکنش به‌صورت پایاپای به ساتنا مرتبط است. در سامانه ساتنا هر تراکنش درخواستی در لحظه و به‌صورت تکی به بانک مقصد و بانک مرکزی ارسال می‌­شود، به همین دلیل سرعت بسیار خوبی در پردازش و دریافت پاسخ دارد. سامانه پایا در ساعات مشخصی درخواست تراکنش‌های مختلف را دسته‌بندی کرده و در سه زمان مشخص, ۷:۳۰ صبح, ۹:۳۰ صبح و ۱۱:۳۰ صبح نسبت به ارسال آن‌ها به بانک مرکزی و بانک مقصد اقدام می­‌کند. طبیعتاً زمان پردازش و انجام تراکنش درخواستی به فراخور افزایش زمان انتظار برای ثبت درخواست بالا می­‌رود و نهایتاً عملیات واریز به‌حساب بسیار زمان‌بر است و ممکن است تا آخر وقت اداری همان روز یا روز بعد به طول بیانجامد. پس اگر می‌خواهید فوراً وجهی را به حساب‌های بانک‌های مختلف انتقال دهید، ساتنا اولین پیشنهاد ما و بهترین گزینه شماست.     

ساعات انتقال وجه پایا و ساتنا

پیش از این انتقال وجوه در این سامانه هر روز یک بار انجام می گرفت. ولی طبق اعلام بانک مرکزی در حال حاضر ساعات جدید انتقال وجه پایا به صورت دو بار در هر روز کاری می باشد. بدین ترتیب اگر بین ساعات ۱۷ عصر تا ۴ صبح عملیات انتقال وجه را انجام دهید، وجه مورد نظر در ساعت ۵ صبح به حساب مقصد واریز خواهد شد. اگر این کار را بین ساعت ۵ صبح تا ۱۶ عصر انجام دهید، عملیات انتقال وجه در ساعت ۱۷ تکمیل خواهد شد. البته در زمان انتقال وجه ساتنا هم محدودیت هایی در نظر گرفته شده است. به طوری که اگر در خارج از ساعات کاری اعلام شده از سوی بانک، درخواستی در ساتنا ثبت شود رسیدگی یه آن در روز بعد انجام خواهد گرفت. ولی به صورت کلی انتقال وجوه در ساتنا طی مدت زمانی بسیار کمتری نسبت به سامانه پایا صورت می گیرد. البته مزیتی که در سیستم پایا وجود دارد این است که شما می توانید با استفاده از این سامانه، مقدار انتقال وجه را مشخص کنید ولی انجام آن را به تاریخی مشخص در روزهای آینده موکول نمایید. مزیت این روش در این است که شما قادر خواهید بود قبل از فرا رسیدن موعد انتقال وجه، آن را لغو نمایید.

  وجه دیگر تفاوت بین این دو سامانه را می توان در محدودیت مبلغ به منظور جابجایی پول دانست. در سامانه پایا هیچ محدودیتی جهت انتقال وجه وجود ندارد. ولی کمترین مقدار پولی که در ساتنا می توان انتقال داد ۱۵ میلیون تومان و بیشترین میلغ، ۳۰ میلیون تومان است. بنابراین برای انتقال مبالغی کمتر از ۱۵ میلیون تومان باید از سامانه پایا استفاده نمود. ضمن اینکه یکی از مزایای سامانه پایا این است که امکان  انتقال وجه به صورت گروهی را نیز فراهم نموده است. با یان کار می توان حواله های انبوه که شامل تعداد زیادی دستور پرداخت است را به راحتی و در یک انتقال به انجام رساند. برای انتقال وجه از طریق این دو سامانه باید حتما شماره شبای حساب مقصد را در اختیار داشته باشید.

کارمزد انتقال وجه پایا و ساتنا

یکی از وجوه اشتراک این دو سامانه در همین مورد است. برای استفاده از این دو سامانه هیچ کارمزدی دریافت نمی گردد که این نکته در واقع مزیتی برای این سامانه ها در مقابل دیگر سامانه های بانکی نظیر سحاب که برای هر سقفی از انتقال وجه کارمزدی در نظر گرفته است می باشد.

به طور کلی استفاده از سامانه ساتنا در بین بانک ها رایج تر است. این موضوع شاید به دلیل سقف بالاتر مبلغ انتقال وجه در این سامانه باشد که طبیعتا برای معاملاتی همچون خرید و روش ملک یا خودرو و دیگر معماملات بزرگتر استفاده از این سامانه را توجیه پذیر می کند. اما از طرف دیگر اگر پای انتقال مبالغی نسبتا پایین مثل پرداخت حقوق کارمندان و بازنشستگان یا پرداخت سود اوراق بهادار و نیز پرداخت اقساط بانکی در میان باشد باید انتقال وجه را از طریق سامانه پایا انجام داد.

در صورتی که می خواهید از طریق گوشی همراه به انجام کارهای بانکی بپردازید می توانید مطلب پرکاربردترین کدهای دستوری USSD اپراتور و بانک های ایران را درانزل وب مطالعه نمایید.

سخن آخر

همانطور که گفته شد، ساتنا و پایا دو سیستم تبادل بین بانکی هستند. ساتنا برای پرداخت‌های کلان و فوری به کار می‌رود و به صورت ۲۴ ساعته انجام می‌شود اما پایا برای پرداخت‌های خرد با سرعت پایین تر انجام می‌شود و در سه نوبت از ساعت اداری مراحل انتقال را طی می‌کند. به طور کلی، خدمات بانکداری الکترونیک امروزه توانسته در صرفه جویی هزینه و زمان به افراد کمک شایانی کند. پیشنهاد می‌کنیم مطلب خدمات نوین بانکی و تأثیر آن بر زندگی را در این خصوص مطالعه کنید.