** هارد فورک آلونزو کاردانو یکی از مهمترین بروزرسانی های این بلاک چین بوده است. آپدیت آلونزو قابلیت ساخت قرارداد هوشمند را به کاردانو آورد.**

- کاردانو نقشه راه کاملا روشن و واضحی دارد که یک برگ برنده برای این پروژه است. تا رسیدن بلاک چین به سطحی که خالق پروژه یعنی آقای چارلز هاسکینسون مد نظر دارد، باید مراحل متعددی طی شوند. هارد فورک آلونزو یکی از مهمترین آ‌ن‌ها بوده است، چرا که قابلیت ساخت و اجرای قرارداد هوشمند و در ادامه اپلیکیشن‌های کاربردی (غیر متمرکز) را به این اکوسیستم آورد تا قادر به رقابت مستقیم با اتریوم باشد. در این مطلب می‌خواهیم بیشتر با اهمیت و ویژگی‌های آپدیت آلونزو کاردانو آشنا شویم.

اما منظور از قرارداد هوشمند یا اسمارت کانترکت چیست و چرا سبب اهمیت بروزرسانی آلونزو کاردانو شده است؟ یک قرارداد هوشمند تکه‌ای کد کامپیوتری است که در صورت برآورده شدن یک سری شرایط از پیش تعریف شده، به طور خودکار اجرا می‌شود. به لطف آن‌ها قادر به ساخت پروتکل‌های تراست‌لس (Trustless) هستیم که برای کاربران این امکان را فراهم می‌کنند تا بدون داشتن شناخت نسبت به یکدیگر به مبادله با هم بپردازند. اپلیکیشن‌های غیر متمرکز در واقع یک رابط کاربری قابل فهم برای اسمارت کانترکت‌ها هستند تا استفاده از آن‌ها برای عموم کاربران امکان‌پذیر شود. حال هارد فورک آلونزو قابلیت ساخت آن‌‌ها را به کاردانو اضافه کرده است.

آپدیت و بروزرسانی مهم آلونزو به همه کاربران اجازه می‌دهد روی بلاک چین کاردانو قرارداد هوشمند ایجاد و اجرا کنند. جالب است بدانید حتی تا قبل فراهم شدن این قابلیت، ارز دیجیتال بومی شبکه یعنی ADA توانست خود را در یک بازه زمانی به فهرست پنج رمز ارز دارای بالاترین مارکت کپ برساند! با در نظر گرفتن برنامه‌های غیر متمرکزی که به لطف هارد فورک آلونزو در حال توسعه روی کاردانو هستند، می‌توان آینده روشنی برای این پروژه متصور شد.

- فازهای توسعه اکوسیستم کاردانو

وجود نقشه راهی شفاف را جزو مهمترین ویژگی‌های کاردانو دانستیم. خالق این پروژه پنج فاز برای توسعه در نظر گرفته است که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم. هارد فورک آلونزو کاردانو جزو یکی از همین فازهای توسعه است.

• بایرون (Byron): فاز اول یعنی نخستین ورژن کاردانو مربوط به پاییز سال 2017 است. طی فاز نام برده بلاک چین Cardano برای استفاده عموم عرضه شد. عرضه رمز ارز بومی شبکه با نماد ADA و همچنین کیف پول دسکتاپ رسمی Daedalus در همین مرحله اتفاق افتاد. در فاز بایرون که چهار سال قبل از هارد فورک آلونزو بود، تراکنش‌ها را فقط سه نود پردازش می‌کردند، در نتیجه کاردانو کاملا متمرکز بود.
• شلی (Shelley): تا سه سال نخست راه‌اندازی پروژه، کاردانو در فاز بایرون قرار داشت. تابستان 2020 نوبت مرحله شلی رسید که روی بحث غیر متمرکزسازی اکوسیستم تمرکز داشت. هدف این بود که تا قبل از آپدیت آلونزو کاردانو امکان شرکت در فرآیند بررسی و تایید تراکنش‌ها برای تمام کاربران میسر شود و غیر متمرکزسازی شبکه سرعت بگیرد. با وجود افزایش تعداد نودها، بستر به سمتی پیش رفت تا قادر به پردازش تعداد بیشتری تراکنش در هر ثانیه باشد. این موفقیت به لطف مکانیزم اجماع اثبات سهام (PoS) اختصاصی کاردانو با نام Ouroboros به دست آمد.
• گوگوئن (Goguen): هارد فورک و بروزرسانی آلونزو کاردانو در تابستان 2021 و طی فاز گوگوئن رخ داد. این آپدیت نقطه عطفی برای پروژه کاردانو بود، به طوری که قابلیت ساخت و اجرای قراردادهای هوشمند در آن امکان‌پذیر شد تا بتواند با غول این حوزه یعنی اتریوم رقابت کند. جالب است بدانید اگرچه کاربرد اصلی Cardano در این ویژگی نهفته، اما تا چهار سال بعد راه‌اندازی بلاک چین آن در دسترس نبود. با این حال خود شبکه کاردانو و ارز دیجیتالش رشد قابلی توجهی داشت.
• بشو (Basho): فاز چهارم که زمان اجرای آن هنوز مشخص نیست، با نام عصر مقیاس‌بندی شناخته می‌شود. هدف اصلی در اینجا بهبود بیشتر مقیاس‌پذیری شبکه از طریق به کار بردن سایدچین‌ها است. سایدچین‌ها یا زنجیره‌های جانبی اجازه می‌دهند تا بتوان بلاک چین اصلی را به چند زنجیره کوچکتر به نام شارد تقسیم کرد. اتریوم هم تصمیم دارد در آپدیت مهم پیش روی خود از این راهکار برای رفع مشکل مقیاس‌پذیری استفاده کند.
• ولتر (Voltaire): هدف نهایی کاردانو تبدیل شدن به یک سیستم خود پایدار و بی‌نیاز از شرکت IOHK (مجری کنونی پروژه) است. در فاز پنجم، یک سیستم حکومتی تمام عیار معرفی خواهد شد که بر اساس چارچوبی برای رای‌دهی کاربران درباره پروپوزال‌ها کار می‌کند. وقتی این فاز عرضه شود، کاردانو تبدیل به یک سازمان خودگردان غیر متمرکز (DAO) خواهد شد.

- جزئیاتی از هارد فورک آلونزو کاردانو

همانطور که گفتیم آپدیت و بروزرسانی بسیار مهم آلونزو کاردانو بخشی از فاز سوم یعنی گوگوئن بود. این هارد فورک سه مرحله داشت:

• آلونزو بلو (آبی – Blue)
• آلونزو وایت (سفید – White)
• آلونزو پرپل (بنفش – Purple)
• آلونزو رد (قرمز – Red)
• آلونزو بلک (مشکی – Black)

این قسمت‌بندی بروزرسانی نشان می‌دهد اجرای آپدیت آلونزو کاردانو راحت نبود و پیچیده بودن فرآیند، توسعه‌دهنده را مجبور به تقسیم‌بندی آن به چند مرحله کرد. گفتنی است در هر مرحله کاربران بیشتری به شبکه (آزمایشی) اضافه می‌شدند تا شناسایی اشکالات نیازمند اصلاح سرعت بگیرد.

آلونزو بلو قراردادهای هوشمند را با حدود 50 شرکت‌کننده فنی معرفی کرد که بیشتر آن‌ها اپراتورهای استخرهای استیکینگ (SPO) بودند. خطاهای عدم اعتبار و سایر اصلاحات ساده در این مرحله پیدا و بهینه‌سازی شدند. پس همانطور که از قبل اجرای هارد فورک آلونزو انتظار داشتیم، توسعه‌دهنده چند ماه طولانی درگیر بررسی و رفع ایرادها در شبکه آزمایشی بود تا زمینه برای اجرای نهایی هارد فورک فراهم شود.

بعد از آن آلونزو وایت ویژگی‌های بیشتر و طیف وسیع‌تری از شرکت‌کنندگان را به بلاک چین کاردانو آورد. صدها کاربر جدید از طریق یک بوت کمپ تمرینی به آزمایش قابلیت‌های تازه اضافه شده کمک کردند. دو هفته بعد این مرحله نوبت به آلونزو بنفش رسید تا به عنوان یک شبکه آزمایشی کاملا عمومی در اختیار هزاران شرکت‌کننده قرار بگیرد و در گستره وسیع‌تری آزمایش شود. این قسمت خود به دو مرحله مجزای بنفش روشن و بنفش تیره تقسیم شد. اولین مورد امکان ساخت قراردادهای هوشمند ساده و دومین مورد قابلیت ایجاد قراردادهای هوشمند پیچیده را فراهم کرد.

بعد از آن‌ها نوبت به دو مرحله جزئی‌تر آلونزو قرمز و مشکی در این هارد فورک رسید که به منظور رفع اشکال و پاکسازی نهایی برای آماده‌سازی انتشار نهایی هارد فورک در نظر گرفته شده بودند. بعد از این نقطه و با نهایی شدن آپدیت آلونزو کاردانو اعمال تغییرات بیشتر دردسر زیادی خواهد داشت، به همین دلیل پروژه چند هفته درگیر دو مرحله قرمز و مشکی بود.

مرحله‌بندی بروزرسانی آلونزو هارد فورک به خاطر تضمین کیفیت بود تا با فریز شدن (نهایی شدن مطمئن) کد، زمینه برای آماده‌سازی صرافی‌ها به منظور پشتیبانی از این هارد فورک فراهم شود.

فاز گوگوئن به احترام دانشمند مشهور کامپیوتر جوزف گوگوئن (Joseph Goguen) به این شکل نام‌گذاری شده است. بعد از آن کاردانو رسما رقابت با اتریوم را آغاز کرد، چرا که قابلیت ساخت اپلیکیشن‌های غیر متمرکز، نظیر بازی‌های بلاک چینی و صرافی‌های غیر متمرکز، در آن فراهم شد. اکنون پروژه‌های متعددی در حوزه‌های مختلف مخصوصا دیفای در حال توسعه روی این بلاک چین هستند. یک پلتفرم ساخت قرارداد هوشمند به نام پلتفرم پلوتوس (Plutus Platform) در فاز گوگوئن عرضه شد تا امکان ساخت قراردادهای هوشمند را برای هر دو دسته توسعه‌دهندگان حرفه‌ای و غیر حرفه‌ای میسر کند.

پلوتوس چیست؟

Plutus از زبان برنامه‌نویسی بومی کاردانو یعنی Haskell استفاده می‌کند. پلوتوس و هسکل هر دو از یک پایه کد برای توسعه درون و برون زنجیره‌ای استفاده می‌کنند. این یعنی در هسته، نحوه کدنویسی آن‌ها یکسان است و به همین دلیل هنگام توسعه قراردادهای هوشمند هیچ مشکلی با زبان‌های برنامه‌نویسی رخ نخواهد داد. این به قراردادهای پلوتوس اجازه می‌دهد تا ساختار ساده‌تری داشته باشند. علاوه بر آن امکان تست کردن اسمارت کانترکت فراهم می‌شود که به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد محصولات خود را برای تحمل فشارهای سنگین نظیر میزبانی پروژه‌های موسسات یا حتی دولت‌ها آماده کنند.

بر اساس گفته‌های چارلز هاسکینسون دلیل انتخاب زبان Haskell قابلیت اطمینان بالا است. به عبارتی حین استفاده از آن به ارائه درجات بالاتری از اطمینان دست پیدا می‌کنیم و مطمئن خواهیم شد کد طبق انتظار عمل می‌کند. اما چرا این موضوع بسیار حائز اهمیت است و در هارد فورک آلونزو کاردانو به آن توجه ویژه شده است؟ اغلب اوقات در فضای بلاک چین، کد به طور کامل با خواسته توسعه‌دهنده مطابقت ندارد و در نتیجه احتمال سرقت شدن میلیون‌ها دلار سرمایه یا از کار افتادن اپلیکیشن‌های غیر متمرکز افزایش پیدا می‌کند. بد نیست بدانید رخ دادن حادثه‌ای بد در یک پروژه برنامه‌نویسی شده با استفاده از زبان Solidity اتریوم، به هارد فورک اجباری این شبکه در سال 2016 و تولد اتریوم کلاسیک منجر شد و ضربه زیادی به اعتبار و مخصوصا قیمت ارز دیجیتال این شبکه زد.

اما حین استفاده از Haskell، خواسته توسعه‌دهنده بهتر با کد نهایی مطابقت خواهد داشت، چرا که با وجود پیچیده‌تر بودن این زبان، دقت بالاتری دارد. فراموش نکنید بیشتر اپلیکیشن‌های (غیر متمرکز) توسعه یافته روی اکوسیستم‌های بلاک چینی نظیر کاردانو مربوط به حوزه مالی هستند و میزان حساسیت به همین دلیل بالا است.

پلوتوس کور (Plutus Core)

Plutus Core زبان برنامه‌نویسی است که قراردادهای هوشمند را به لایه تسویه نهایی کاردانو یعنی بلاک چین آن متصل می‌کند. هنگامی که یک توسعه‌دهنده با استفاده از Plutus کار کدنویسی را به پایان رساند، این کد در Plutus Core کامپایل می‌شود تا برای ذخیره‌سازی در بلاک چین، به عنوان پایگاه داده‌ای با ساختار متفاوت و خاص، ساده‌تر شود. بعد از اجرای هارد فورک آلونزو این نحوه کار به کاردانو اجازه می‌دهد تا بهتر با داده تعامل داشته باشد و برنامه‌های توسعه یافته فضای کمتری از بلاک چین اشغال کنند.

برای علاقه‌مندان دارای دانش فنی کمتر Marlowe در نظر گرفته شده که به هر کاربری اجازه می‌دهد بدون نیاز به هیچ گونه قابلیت برنامه‌نویسی پیشرفته، قراردادهای هوشمند خود را ایجاد و آزمایش کند. Marlowe سوار بر Haskell و Plutus است، اما می‌توان آن را به عنوان بلاک‌هایی به منظور ساخت قراردادهای هوشمند در نظر گرفت، هر چند اسمارت کانترکت‌های نهایی به پیچیدگی برنامه‌های نوشته شده با Haskell نخواهند بود.

به لطف قابلیت ساخت سریع قراردادهای هوشمند در کاردانو بعد از هارد فورک آلونزو علاوه بر ساخته شدن اپلیکیشن‌های غیر متمرکز جدید روی آن، پروژه‌های متعددی نیز از اتریوم به این بستر مهاجرت کردند. در صورتی که اتریوم نتواند هر چه زودتر مشکل مقیاس‌پذیری خود را برطرف کند، کاردانو خیلی زود سهم زیادی از فضای برنامه‌های غیر متمرکز مخصوصا در حوزه دیفای به دست خواهد آورد.